1. SŁOWOTWÓRSTWO – nauka o tworzeniu nowych wyrazów.

 

Wyrazy dzielimy na :

• wyrazy podstawowe, to wyrazy od których tworzymy inne wyrazy, czyli wyrazy pochodne, np. szafa – szafka. Wyrazy  podstawowe mogą być jednocześnie wyrazami pochodnymi w stosunku do innych wyrazów, np.: malować- malarz- malarka.
• wyrazy pochodne, to wyrazy utworzone od innego wyrazu, czyli wyrazu podstawowego, np.:

 

KOT –wyraz podstawowy         KOTEK – wyraz pochodny

 

 

W wyrazach pochodnych wyróżniamy:

• podstawę słowotwórczą- to wspólna część wyrazu podstawowego i pochodnego, np.: truskawkowy – truskawka. Zdarza się, ze w obrębie podstawy słowotwórczej zachodzi wymiana głosek, np. kózka – koza.
• format słowotwórczy(afiks) – to cząstka słowotwórcza tworząca nowy wyraz, np.

 

KOT – podstawa słowotwórcza ,   KOTEK – format słowotwórczy

 

 

W JAKI SPOSÓB TWORZYMY NOWE WYRAZY?

 

1. Tworzenie wyrazów za pomocą przedrostków

 

format +podstawa słowotwórcza = wyraz pochodny

 

przykłady: pod- + rzucić = podrzucić; na- +malować = namalować.

 

2. Tworzenie wyrazów za pomocą przyrostków

 

podstawa słowotwórcza + format = wyraz pochodny

 

przykłady: pies + -ek = piesek; warkocz + -yk = warkoczyk.

 

3. Tworzenie wyrazów przez jednoczesne dodanie przedrostka i przyrostka.

 

przedrostek + podstawa słowotwórcza + przyrostek = wyraz pochodny

 

przykłady: u- + mocn- + -ić = umocnić; z- + większ + -yć = zwiększyć.