CZĘŚCI MOWY NIEODMIENNE

 

Przysłówek –   odpowiada na pytania: jak? gdzie? kiedy?

Przysłówek min.:

• informuje o okolicznościach towarzyszącym czynnościom i stanom, np. szybko biegnie, jutro wyjeżdżam,
• dookreśla i precyzuje właściwości, np. bardzo zmęczony, intensywnie czerwony,
• przysłówek określa w zdaniu najczęściej czasowniki, także przymiotniki i inne przysłówki, np. idę wolno, wyjątkowo miły człowiek.
• istnieje grupa przysłówków, które się nie stopniują, np. obecnie, nagle, ukradkiem

 

 

Przyimki  – to wyrazy nieodmienne i niesamodzielne  tzn. nie pełnią samodzielnie funkcji w zdaniu.  W zdaniu najczęściej łączy się z rzeczownikiem lub zaimkiem, tworząc wyrażenie przyimkowe np. Stał obok stołu.  Przyjdę za godzinę

 

Ze względu na budowę przyimki dzielimy na:

• proste, np. do, na, o, po, w
• złożone- piszemy zawsze razem, np. naprzeciw ( na + przeciw), znad (z+nad).

 

 

 Spójnik –  łączy części zdania pojedynczego lub zdania składowe w zdaniu złożonym. Nie pełni funkcji części zdania.

Przykładowe spójniki: a, albo, ani, bądź, bo, chociaż, choć, czyli, dlatego, gdy, i, jednak, jeżeli, lecz, lub, oraz, więc, ponieważ, żeby, np.

Pospacerujemy czy siądziemy na ławce?

Chociaż było zimno, poszliśmy nad morze.

 

 

Partykuła – jest niesamodzielną i nieodmienną częścią mowy, nie pełni funkcji części zdania. Służy:

• wzmocnieniu sensu wypowiedzi, np.-że, -ż, -li, no, np.

      Dajże mi spokój. Podejdź no tutaj.

            Partykuły –że, -ż, -li piszemy zawsze łącznie z poprzedzającym je wyrazem.

• modyfikacji sensu wypowiedzi, np. chyba, nawet, tylko, też, np.

Chyba pójdę do domu.  Nawet Jurek przyszedł.

• zmianie sensu wypowiedzi, np. nie, czy, oby, niech, by,

      Nie jestem gotowy. Czy muszę to robić?

 

Wykrzyknik – nie pełni funkcji części zdania. Służy do:

• wyrażania uczuć, np. o, och, oj, uf,
• przywoływania kogoś, zwrócenia czyjejś uwagi, np. ej, halo, hej, ahoj
• naśladowania dźwięków otoczenia, np. chlup, puk, szur.

Po wykrzykniku najczęściej stawiamy znak wykrzyknienia lub przecinek, np.

Halo! Nic nie słyszę.